Gepubliceerd: 10 maart 2020, laatste update: 19 februari 2021
Het RIVM voert de regie over het landelijke beleid met betrekking tot COVID-19. Verloskundigen kunnen de laatste informatie, zowel voor professionals als patiënten, vinden bij RIVM of voor specifieke situaties de informatie volgen via hun lokale GGD en het crisisteam van eigen regionale netwerk. Het is dus belangrijk dat u aanhaakt bij de ROAZ in uw regio.
Het aantal besmettingen met COVID-19 neemt weer toe in Nederland. De aantallen verschillen flink per regio. Het gaat vaak om mensen in de leeftijdscategorie 20 t/m 40 jaar, de leeftijdscategorie waar wij zorg aan verlenen. Hoe kun je de verloskundige zorg en organisatie hierop aanpassen?
Het is van belang om het contact met COVID-19 positief geteste mensen te beperken en de kans op besmetting en verspreiding van het virus als zorgverlener zo klein mogelijk te maken. In onderstaand document gaan we in op regionale aanpassingen in de zorgverlening bij verhoging van de besmettingsgraad, de verwachtingen rondom nieuwe besmettingen, de adviezen van de Rijksoverheid over het terugkeren van reizigers uit risicogebieden en problemen bij inzet van zorgverleners. Onderaan dit document vind je diverse links naar eerder gepubliceerde documenten en het contactadres van Nethoss, de landelijke registratie voor COVID-19 zwangeren.
Nieuwsupdate 17-08-2020
Nethoss publiceerde op 14 augustus jl.een nieuwe COVID-19 update, zie hiervoor de website van de NVOG.
Nieuwsupdate 10-08-2020
Standpunt COVID-19 en zwangerschap, bevalling en kraambed
Federatie Medisch Specialisten
heeft in samenwerking met wetenschappelijke verenigingen en beroepsorganisatie
waaronder de KNOV, het Standpunt COVID-19 en zwangerschap, bevalling en
kraambed ontwikkeld. Voor het opstellen van dit document is gebruik gemaakt van
beschikbare wetenschappelijke publicaties en de ervaringen binnen en buiten het
ziekenhuis met de behandeling van COVID-19 besmette patiënten.
Er worden adviezen gegeven
over:
• Antenatale controles bij vrouwen die COVID-19 hebben (doorgemaakt) tijdens de
zwangerschap.
• Verloskundig beleid tijdens de bevalling bij vrouwen met COVID-19.
• Borstvoeding en verzorging bij COVID-19.
Nieuwsupdate 07-08-2020
COVID-19 Update 7-8-2020
Per 1 maart 2020 is NethOSS gestart met de registratie van COVID-19
positieve zwangeren in Nederland. De registratie verloopt via een contactpersoon
in elk ziekenhuis. We hebben de verloskundigen uit de eerste lijn ook gevraagd
om casus via de contactpersonen te melden.
De contactpersonen ontvangen elke week een mail met een link naar een
vragenlijst. Als er een melding gedaan is, wordt vervolgens een case report
form verzonden met aanvullende vragen.
Het melden van casus lijkt goed te verlopen en de case report forms worden ondanks de vele vragen vlot ingevuld en teruggestuurd door zowel de 1e als de 2e lijn. Heel veel dank voor iedereen die hier een bijdrage aan heeft geleverd!
Aangezien er via de NethOSS wekelijks geregistreerd wordt, lopen we iets achter op de actuele situatie. De volgende link voor het melden van casus zul je 10 augustus ontvangen en zal gaan over meldingen van de afgelopen week dus tussen 3 en 9 augustus. De onderstaande resultaten zijn een samenvatting van de informatie die tot nu toe zijn ontvangen.
Tot 7-8-2020 zijn in totaal 281 meldingen gedaan van zwangeren met een bewezen COVID-19 infectie. Grafiek 1 en Grafiek 2 geven een overzicht van het type meldingen en een overzicht per week. Grafiek 3 geeft een overzicht van het aantal meldingen per provincie. De meldingen van de afgelopen vier weken bevatten ook de resultaten van bloedtesten naar positieve antistoffen, waarbij zwangeren al eerder klachten hadden.
Van de 281 meldingen, hebben we van 265 casus korte aanvullende informatie ontvangen en van 224 casus uitgebreide aanvullende informatie.
Zwangerschap:
Van deze binnengekomen casus zijn 162
vrouwen op dit moment zwanger. Er is helaas één casus gemeld waarbij er
maternale sterfte heeft plaatsgevonden ten gevolge van covid-19. Er heeft geen
neonatale sterfte plaatsgevonden. Er zijn in totaal 178 vrouwen in thuisisolatie (geweest) met milde klachten, verder
hebben 6 vrouwen opgenomen gelegen op de intensive care en 7 op de obstetrische
‘high care’. Er zijn 107 patiënten opgenomen (geweest) op een obstetrische of
interne afdeling in het ziekenhuis. Daarvan hebben 51 antepartum opgenomen
gelegen, 85 tijdens de bevalling en 11 postpartum. Bij 33 vrouwen is beschreven dat er
radiologische afwijkingen waren die passen bij een virale pneumonie. De meest
voorkomende beschreven klachten zijn hoesten (44,7%), koorts (37,3%) en
kortademigheid (25,7%).
Therapie:
In 40 casus werd medicamenteuze
therapie gestart. In 36 van deze casus is gestart met antibiotica. Er werd in 3
casus beschreven dat werd gestart met een antiviraal middel. In één casus werd
tamiflu gestart en twee keer remdesevir. Er is bij 28 vrouwen beschreven dat zij tijdelijke behandeling met zuurstof
hebben ontvangen. Van deze vrouwen hebben 20 een O2 masker gekregen en zijn 4
patiëntes geïntubeerd (geweest), waarvan twee ook op de buik beademd zijn. In
een aantal casus wordt beschreven dat een neusbril voldoende was.
Partus:
Van de 102 vrouwen die niet meer
zwanger zijn, is van 95 vrouwen aanvullende informatie bekend. Er zijn hierbij
twee casus gemeld waarbij er sprake is geweest van een miskraam voor 12 weken,
één late miskraam bij 14 weken en één casus van een mola zwangerschap.
Negenentwintig van de overige 91 vrouwen
zijn bevallen middels sectio. Bij 12 van deze sectio’s gaat het om een primaire
sectio. Van de 17 secundaire sectio’s was in 7 casus sprake van niet vorderende
ontsluiting of uitdrijving en in 7 casus van verdenking foetale nood. Van de
overige sectio’s is nog niet duidelijk wat de indicatie was. Er zijn 13 casus
gemeld waarbij sprake is geweest van vroeggeboorte (8 casus met een termijn
<36 weken en 5 >36 weken), en 10 casus van dreigende vroeggeboorte
waarbij 4 vrouwen nog zwanger zijn. In totaal is bij 10 vrouwen gestart met
corticosteroïden in de zwangerschap. De bevalling werd bij 47 vrouwen ingeleid
en 46 vrouwen kregen durante partu pijnstilling middels epidurale analgesie (23
vrouwen), remifentanil (16 vrouwen), epidurale analgesie en remifentanil (5
vrouwen), pethidine of morfine (2 vrouwen). In 27 casus werd aanvullend
microbiologisch onderzoek gedaan door middel van vaginale kweken, kweken van
het vruchtwater of van de placenta. In één van deze casus was de vaginale kweek
positief voor COVID-19 en één keer de kweek van het vruchtwater.
Neonataal:
Van de 94 pasgeborenen (er is in
drie casus sprake geweest van een gemelli-zwangerschap) werden 21 neonaten
postpartum opgenomen op de afdeling neonatologie. Geen van de neonaten werd
positief getest op COVID-19. Bij 63 neonaten werd gestart met borstvoeding.
Daarbij werden geen problemen beschreven.
Maandag 10 augustus volgt een nieuwe vragenlijst voor casus tussen 3 en 9 augustus. Voor vragen en
opmerkingen kun je contact opnemen via info@nethoss-perined.nl.
Inzet en testbeleid verloskundigen
https://lci.rivm.nl/lci.rivm.nl/covid-19/bijlage/zorgmedewerkersinzetentestbeleid
Testen algemeen
https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/testen
CPZ
Het CPZ ondersteunt de landelijke beroeps- en brancheorganisaties in de geboortezorg in deze crisis waar ze kan. O.a. door informatievoorziening t.a.v. richtlijnen en afspraken op landelijk niveau steeds actueel te houden en partijen te verbinden. Op de themapagina www.kennisnetgeboortezorg/corona treft u steeds een bundeling van al het actuele coronanieuws voor de geboortezorg van de geboortezorgpartijen en andere belangrijke stakeholders.
Zwangeren kunt u ook verwijzen naar www.allesoverzwanger.nl. Ook de veelgestelde vragen van zwangeren wordt hier regelmatig ge-update.
Nieuwsupdate 29 juni 2020
Op 26 juni heeft Nethoss een COVID-19 update gepubliceerd, zie hiervoor de website van de NVOG.
Nieuwsupdate 28 juli 2020
Vraag
Het advies vanuit het RIVM is om 14 dagen in thuisquarantaine te gaan op het
moment dat je in een land bent geweest waar het reisadvies oranje is. Nu hebben
wij cliënten die bij terugkomst echt gecontroleerd dienen te worden i.v.m. de
zwangerschapsduur. Kan je een cliënt in normale kleren zien (met goede
handhygiëne uiteraard) of dien je iemand in PBM te zien als de cliënt zonder
klachten is teruggekeerd uit een land waar het reisadvies oranje is?
Antwoord
Situatie
Een cliënt komt
terug van een verblijf in een land met reisadvies oranje. Het kan ook zijn dat
het reisadvies tijdens het verblijf van geel is aangepast naar oranje.
Randvoorwaarden
De cliënt heeft geen klachten.
Advies
1. De cliënt komt alleen.
2. De cliënt
dient een mondkapje te dragen en hanteert bij binnenkomst goede handhygiëne.
3.De
verloskundige draagt een mondkapje en houdt het consult zo kort mogelijk. *
Dit om te voorkomen dat de verloskundige niet in quarantaine hoeft (mits er
geen klachten zijn) wanneer achteraf blijkt dat de cliënt toch besmet was.
* Zo kort
mogelijk houden betekent korter dan 15 minuten. Als het consult langer dan
15 minuten duurt en er sprake is van contact op minder dan 1,5 meter afstand,
dan wordt dit gezien als nauw contact. Regels en adviezen m.b.t. 'nauw contact'
met een besmet persoon.
Nieuwsbrief 16 maart 2020
COVID-19 en zwangerschap - info voor hulpverleners
Op dit moment zijn er geen aanwijzingen dat een infectie met COVID-19 bij zwangere vrouwen anders verloopt dan bij de algehele populatie.
De gegevens die gepubliceerd zijn in de Lancet op 12 februari 2020 lieten bij 9 zwangere patiënten in het derde trimester milde ziekteverschijnselen zien, bestaande uit o.a. algehele malaise, koorts en hoesten. De neonatale uitkomst was in alle gevallen goed, en het virus werd bij geen van de kinderen aangetoond. Zie ook het artikel ‘Novel corona virus disease (COVID‐19) in pregnancy: What clinical recommendations to follow?‘ van 5 maart 2020.
Omdat er nog niet veel data beschikbaar is over zwangere vrouwen en hun kinderen hebben de NVOG, KNOV, NVK en RIVM besloten de RCOG-richtlijn te volgen (zie onderaan pagina).
Wij verwijzen dan ook naar de algemene informatie van het RIVM ten aanzien van maatregelen die men dient te treffen bij een verdenking op een infectie met COVID-19 en naar de voorzorgsmaatregelen in de thuissituatie en binnen uw ziekenhuis indien er zich een patiënt presenteert met klachten die kunnen wijzen op een infectie met COVID-19
Uit eerdere coronavirusepidemieën als SARS-CoV en MERS-CoV is bekend dat zwangere vrouwen een risicogroep vormden met betrekking tot respiratoire problemen. Mocht deze situatie zich ook bij COVID-19 voordoen, zullen wij deze informatie samen met het RIVM met u delen. Hiervoor is o.a. een registratie opgezet die op internationaal niveau zal verlopen door gebruik te maken van de registratiesystemen die zijn aangesloten bij de International Network of Obstetric Survey Systems (INOSS). In Nederland is dit de Netherlands Obstetric Surveillance System (NethOSS). Omdat de NVOG belang hecht aan het verzamelen van data over zwangerschap en een infectie met COVID-19 vragen wij zorgverleners alle zwangeren met een infectie met COVID-19 in thuisisolatie of opgenomen in een ziekenhuis, te melden via NETHOSS. De ziekenhuizen kunnen registreren via de gebruikelijke route (verloskundigen en huisartsen kunnen hier ook gebruik van maken); de aangestelde Nethoss contactpersonen ontvangen beveiligde registratiemails (bij vragen: info@nethoss-perined.nl).
Bij het vaststellen van een infectie met COVID-19 bij zwangere vrouwen in de eerste lijn adviseren wij ruggenspraak te houden met de gynaecoloog uit de tweede of derde lijn. Bij opname van zwangere vrouwen met respiratoire problemen en noodzaak tot (IC)-opname, kunt u uiteraard contact opnemen met de NVOG, pijler FMG.
Beroepsorganisatie van en voor verloskundigen