Vakkennis

Meest gestelde vragen over de griepvaccinatie voor zwangere vrouwen vind je op deze pagina. Zijn er vragen die hier niet bij staan? Je kunt ze mailen naar Nalonya van der Laan, nvanderlaan@knov.nl

Kernboodschap
Sinds 2021 adviseert de Gezondheidsraad aan alle zwangere vrouwen die meer dan 22 weken zwanger zijn in het griepseizoen om de griepprik te halen ter preventie van ernstig verloop van de griep bij pasgeborenen en tegelijkertijd bij de zwangere zelf. Het halen van de griepprik in de zwangerschap verlaagd de kans op het krijgen van de griep bij moeder en kind en als ze ondanks vaccineren toch griep krijgen, verloopt het meestal mild.  

• Wat is er bekend over griep bij zwangere vrouwen?

  Het is onbekend of zwangere vrouwen meer kans hebben op het krijgen van de griep dan niet zwangere vrouwen. Algemeen is bekend dat zwangere vrouwen iets vatbaarder zijn voor infecties dan niet zwangere vrouwen.  Als een zwangere vrouw griep heeft, heeft zij meer kans om opgenomen te worden in het ziekenhuis dan een niet-zwangere vrouw. Het is onduidelijk of dit komt door een ernstiger verloop van griep of doordat zwangere vrouwen sneller opgenomen worden uit voorzorg. Er lijkt geen verhoogde kans op IC-opname of sterfte te zijn dan bij niet zwangere vrouwen. Er zijn geen recente Nederlandse studies naar griep in de zwangerschap. RIVM heeft aan de hand van buitenlandse studies berekend dat er naar schatting jaarlijks 90 zwangere vrouwen opgenomen worden met de griep, waarvan 5-10 op de IC.  

  Er is geen eenduidig bewijs dat een seizoensgriep bij zwangere vrouwen tot (ernstige) zwangerschapscomplicaties kan leiden zoals foetale sterfte, groeivertraging en vroeggeboorte. Een pandemische griep geeft mogelijk wel een verhoogd risico op foetale sterfte.  

• Wat is er bekend over griep bij zuigelingen?

  Griep kan bij zuigelingen ernstiger verlopen dan bij oudere kinderen, omdat zuigelingen nog geen antistoffen tegen griep hebben. In een meta-analyse werd incidentie van griep in ontwikkelde landen geschat op 12.800 gevallen per 100.000 kinderen jonger dan 1 jaar en voor aan griep gerelateerde ernstige acute lagere luchtweginfecties een incidentie van 300 per 100.000 kinderen jonger dan 1 jaar. De kans op opname in het ziekenhuis in verband met een griep is groter bij kinderen van 0-6 maanden, dan bij oudere kinderen.  

• Wat is het effect van de griepprik?

  Onderzoek laat zien dat de griepprik tijdens de zwangerschap, griep voorkomt bij  35-67 van de 100 zuigelingen tussen 0-6 maanden oud. Voor zuigelingen van gevaccineerde moeders is de kans om in het ziekenhuis opgenomen te worden (vanwege griep) 72% lager dan voor kinderen van niet gevaccineerde moeders. Gevaccineerde zwangere vrouwen hebben naar schatting 50% minder kans om de griep te krijgen. Zowel voor moeder als kind geldt dat wanneer ze toch de griep krijgen na vaccinatie, deze over het algemeen mild verloopt.  

• Is de griepprik veilig in de zwangerschap en zijn er bijwerkingen en complicaties bekend?

  In het buitenland is het veilig gebleken om de griepprik toe te dienen in de zwangerschap. Zwangere vrouwen verdragen de griepprik even goed als niet-zwangere vrouwen. Bijwerkingen zijn bijna altijd mild en van korte duur, vaak gaat het om een lokale reactie op de prikplek. Daarnaast kan er spierpijn en algehele malaise ontstaan, meestal zijn de bijwerkingen binnen 2 dagen over. 

• Waarom wordt de griepprik aangeboden aan alle zwangere vrouwen?

  De griepprik wordt aangeboden aan zwangere vrouwen om pasgeborenen bescherming te kunnen bieden tegen de griep. Zuigelingen hebben een iets verhoogde kans op ernstiger verloop van de griep, omdat ze nog geen antistoffen hebben. Zij kunnen zelf niet direct na de geboorte gevaccineerd worden. Daarnaast verkleint vaccinatie de kans voor zwangere vrouwen om ernstig te ziek te worden en opgenomen te worden in het ziekenhuis. 

• Waarom krijgen alle zwangere vrouwen nu het advies om zich te laten vaccineren, terwijl jaren lang alleen zwangere vrouwen met onderliggende aandoeningen de griepprik aangeboden kregen?

  De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft in 2012 het advies uitgebracht om alle zwangere vrouwen de griepprik aan te bieden. Tot 2021 was Nederland één van de laatste vijf landen in Europa waar de griepprik niet standaard aangeboden werd aan zwangere vrouwen, in de andere Europese landen wordt de griepprik al langer geadviseerd. De Nederlandse Gezondheidsraad heeft in 2021 herzien welke doelgroepen in aanmerking komen voor de griepprik. Het advies om alle zwangere vrouwen te vaccineren is met name gericht op bescherming van zuigelingen van 0-6 maanden tegen de griep. Het oude advies om zwangere vrouwen met onderliggende aandoeningen te vaccineren is gericht op de gezondheid van de zwangere zelf. Mensen met onderliggende aandoeningen hebben meer kans op ernstig verloop van de griep.  

• Vanaf welke termijn wordt de griepprik geadviseerd?

  De prik wordt vanaf 22 weken zwangerschap geadviseerd. Vaccineren is voor 22 weken ook veilig en voor de zwangere vrouw net zo effectief, maar voor de baby is het minder effectief. Zwangere vrouwen die later in de zwangerschap gevaccineerd worden brengen meer antistoffen over op de foetus dan vrouwen die eerder in de zwangerschap gevaccineerd worden. 

  Er is geen maximale zwangerschapsduur waarbij gevaccineerd wordt. Vaccineren is het meest effectief > 15 dagen voor de bevalling, maar ook als de zwangere korter voor de bevalling gevaccineerd wordt, zullen er nog antistoffen overgedragen worden aan de foetus. 

  Voor zwangere vrouwen met onderliggende aandoeningen wordt de griepvaccinatie gedurende de hele zwangerschap geadviseerd, omdat de griepvaccinatie primair gericht is op hun eigen gezondheid en niet op die van de baby.  

   

• Hoe lang werkt de griepprik?

  4-6 weken na vaccinatie is het aantal antistoffen het hoogst. De vaccinatie werkt in totaal ongeveer 24 weken. Als een zwangere vorig jaar een griepvaccinatie heeft gehaald, zal zij dit jaar een nieuwe moeten halen, omdat de werking van het vaccin over is. Daarnaast is de griepprik ieder jaar anders van samenstelling, omdat er jaarlijks ander griepvirussen actief zijn en daarom steeds andere virusdeeltjes aan het vaccin worden toegevoegd. 

• In welke maanden kan de zwangere de griepprik krijgen?

  De griepprik is in 2022 gratis beschikbaar tussen 1 oktober en 31 december voor alle zwangere vrouwen die meer dan 22 weken zwanger zijn. Griepvaccinatie is niet beschikbaar voor gezonde zwangere vrouwen die minder dan 22 weken zwanger zijn in de aangegeven periode. 

• Hoe regelt een zwangere vrouw de griepprik?

  In 2022 krijgen zwangere vrouwen geen oproep voor de griepprik. Als ze de griepprik willen, moeten ze zelf een afspraak maken bij de huisarts. Hier kunnen zij gratis gevaccineerd worden tussen 1 oktober en 31 december, mits minimaal 22 weken zwanger.    

  Voor zwangere vrouwen met onderliggende aandoeningen waardoor zij in aanmerking komen voor de griepprik geldt dezelfde procedure als buiten de zwangerschap.  

• Hoeveel tijd moet er tussen het toedienen van Anti D en de griepprik zitten?

  Hier hoeft geen tijd tussen te zitten, dit mag op dezelfde dag gebeuren. 

• Hoeveel tijd moet er tussen het toedienen van de kinkhoestvaccinatie en de griepprik zitten?

  Beide vaccins mogen op hetzelfde moment worden toegediend, bij voorkeur in verschillende armen.  

• Hoeveel tijd moet er tussen het toedienen van de coronavaccinatie en de griepprik zitten?

  Beide vaccins mogen op hetzelfde moment worden toegediend, bij voorkeur in verschillende armen 

• Hoeveel tijd moet er tussen het toedienen van de herhaalprik corona en de griepprik zitten?

  Beide prikken mogen op hetzelfde moment worden toegediend, bij voorkeur in verschillende armen. 

• Mogen de drie vaccins (kinkhoestvaccinatie, herhaalprik corona en de griepprik) op dezelfde dag gegeven worden?

  Alle prikken mogen op dezelfde dag gegeven worden. 

• Heeft de griepprik invloed op de vruchtbaarheid?

  De griepprik heeft geen invloed op de vruchtbaarheid bij mannen en vrouwen. Mensen met een zwangerschapswens kunnen zich veilig laten vaccineren.  

• Heeft de griepprik invloed op de ivf-behandeling?

  De griepprik heeft geen invloed op ivf-behandeling en kan gehaald worden tijdens een ivf-traject.