Vakkennis

Meest gestelde vragen over de griepvaccinatie voor zwangere vrouwen vind je op deze pagina. Zijn er vragen die hier niet bij staan? Je kunt ze mailen naar Nalonya van der Laan, nvanderlaan@knov.nl

Kernboodschap
Sinds 2021 adviseert de Gezondheidsraad aan alle zwangere vrouwen die meer dan 22 weken zwanger zijn in het griepseizoen om de griepprik te halen ter preventie van ernstig verloop van de griep bij pasgeborenen en tegelijkertijd bij de zwangere zelf. Het halen van de griepprik in de zwangerschap verlaagd de kans op het krijgen van de griep bij moeder en kind en als ze ondanks vaccineren toch griep krijgen, verloopt het meestal mild.  

• Wat is er bekend over griep bij zwangere vrouwen?

  Het is onbekend of zwangere vrouwen meer kans hebben op het krijgen van de griep dan niet zwangere vrouwen. Algemeen is bekend dat zwangere vrouwen iets vatbaarder zijn voor infecties dan niet zwangere vrouwen.  Als een zwangere vrouw griep heeft, heeft zij meer kans om opgenomen te worden in het ziekenhuis dan een niet-zwangere vrouw. Het is onduidelijk of dit komt door een ernstiger verloop van griep of doordat zwangere vrouwen sneller opgenomen worden uit voorzorg. Er lijkt geen verhoogde kans op IC-opname of sterfte te zijn dan bij niet zwangere vrouwen. Er zijn geen recente Nederlandse studies naar griep in de zwangerschap. Aan de hand van onderzoek in andere landen wordt geschat dat er in Nederland elk jaar ongeveer 11.000 vrouwen griep krijgen waarvan ongeveer 45 vrouwen worden opgenomen in het ziekenhuis door de gevolgen van griep. Van wie ongeveer 1 tot 5 op de intensive care moet worden opgenomen.  

  Er is geen eenduidig bewijs dat een seizoensgriep bij zwangere vrouwen tot (ernstige) zwangerschapscomplicaties kan leiden zoals foetale sterfte, groeivertraging en vroeggeboorte. Een pandemische griep geeft mogelijk wel een verhoogd risico op foetale sterfte.  

• Wat is er bekend over griep bij zuigelingen?

  Griep kan bij zuigelingen ernstiger verlopen dan bij oudere kinderen, omdat zuigelingen nog geen antistoffen tegen griep hebben. De kans op opname in het ziekenhuis in verband met een griep is groter bij kinderen van 0-6 maanden, dan bij oudere kinderen.  In Nederland krijgt ieder jaar naar schatting 10-15% van alle pasgeborenen griep. Per jaar krijgen ongeveer 300 pasgeborenen klachten zoals benauwdheid en kortademigheid door griep en worden zij daardoor in het ziekenhuis opgenomen. Naar schatting worden 10 tot 20 baby’s worden jaarlijks op de intensive care opgenomen vanwege ernstige griep.

• Wat is het effect van de griepprik?

  Pasgeboren baby’s van moeders die tijdens hun zwangerschap de griepprik hebben gehaald hebben ongeveer 35% minder kans om griep te krijgen dan baby’s van ongevaccineerde moeders. Na vaccinatie is de kans dat pasgeborenen in het ziekenhuis worden opgenomen door griep ongeveer 70% lager. Gevaccineerde zwangere vrouwen hebben zelf ongeveer 50% minder kans om griep te krijgen dan niet gevaccineerde vrouwen.

• Is de griepprik veilig in de zwangerschap en zijn er bijwerkingen en complicaties bekend?

  In het buitenland is het veilig gebleken om de griepprik toe te dienen in de zwangerschap. Zwangere vrouwen verdragen de griepprik even goed als niet-zwangere vrouwen. Bijwerkingen zijn bijna altijd mild en van korte duur, vaak gaat het om een lokale reactie op de prikplek. Daarnaast kan er spierpijn en algehele malaise ontstaan, meestal zijn de bijwerkingen binnen 2 dagen over. 

• Waarom wordt de griepprik aangeboden aan alle zwangere vrouwen?

  De griepprik wordt aangeboden aan zwangere vrouwen om pasgeborenen bescherming te kunnen bieden tegen de griep. Zuigelingen hebben een iets verhoogde kans op ernstiger verloop van de griep, omdat ze nog geen antistoffen hebben. Zij kunnen zelf niet direct na de geboorte gevaccineerd worden. Daarnaast verkleint vaccinatie de kans voor zwangere vrouwen om ernstig te ziek te worden en opgenomen te worden in het ziekenhuis. 

• Waarom krijgen alle zwangere vrouwen nu het advies om zich te laten vaccineren, terwijl jaren lang alleen zwangere vrouwen met onderliggende aandoeningen de griepprik aangeboden kregen?

  De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft in 2012 het advies uitgebracht om alle zwangere vrouwen de griepprik aan te bieden. Tot 2021 was Nederland één van de laatste vijf landen in Europa waar de griepprik niet standaard aangeboden werd aan zwangere vrouwen, in de andere Europese landen wordt de griepprik al langer geadviseerd. De Nederlandse Gezondheidsraad heeft in 2021 herzien welke doelgroepen in aanmerking komen voor de griepprik. Het advies om alle zwangere vrouwen te vaccineren is met name gericht op bescherming van zuigelingen van 0-6 maanden tegen de griep. Het oude advies om zwangere vrouwen met onderliggende aandoeningen te vaccineren is gericht op de gezondheid van de zwangere zelf. Mensen met onderliggende aandoeningen hebben meer kans op ernstig verloop van de griep.  

• Vanaf welke termijn wordt de griepprik geadviseerd?

  De prik wordt vanaf 22 weken zwangerschap geadviseerd. Vaccineren is voor 22 weken ook veilig en voor de zwangere vrouw net zo effectief, maar voor de baby is het minder effectief. Zwangere vrouwen die later in de zwangerschap gevaccineerd worden brengen meer antistoffen over op de foetus dan vrouwen die eerder in de zwangerschap gevaccineerd worden. 

  Er is geen maximale zwangerschapsduur waarbij gevaccineerd wordt. Vaccineren is het meest effectief > 15 dagen voor de bevalling, maar ook als de zwangere korter voor de bevalling gevaccineerd wordt, zullen er nog antistoffen overgedragen worden aan de foetus. 

  Voor zwangere vrouwen met onderliggende aandoeningen wordt de griepvaccinatie gedurende de hele zwangerschap geadviseerd, omdat de griepvaccinatie primair gericht is op hun eigen gezondheid en niet op die van de baby.  

   

• Hoe lang werkt de griepprik?

  4-6 weken na vaccinatie is het aantal antistoffen het hoogst. De vaccinatie werkt in totaal ongeveer 24 weken. Als een zwangere vorig jaar een griepvaccinatie heeft gehaald, zal zij dit jaar een nieuwe moeten halen, omdat de werking van het vaccin over is. Daarnaast is de griepprik ieder jaar anders van samenstelling, omdat er jaarlijks ander griepvirussen actief zijn en daarom steeds andere virusdeeltjes aan het vaccin worden toegevoegd. 

• Is het geven van borstvoeding veilig na het halen van de griepprik?

  Het geven van borstvoeding na de griepprik is veilig. De griepprik is een  geïnactiveerd vaccin waardoor er geen levend griepvirus aan zwangeren toegediend wordt en in de borstvoeding terecht kan komen. Alleen de antistoffen die door de moeder zijn aangemaakt tegen het griepvirus kunnen in de moedermelk komen en geven mogelijk extra bescherming aan de baby. 

• In welke periode kunnen zwangere vrouwen de griepprik halen en hoe wordt dit geregeld?

  Het advies is om de griepprik te halen vanaf de 22e week van de zwangerschap. In het najaar krijgen vrouwen die tussen 15 oktober en 1 maart 22 weken of langer zwanger zijn een verwijzing voor gratis griepprik van hun verloskundige zorgverlener. De griepprik is voor deze groep gratis. Als je tussen 15 oktober en 1 maart nog geen 22 weken zwanger bent, kan je niet de gratis griepprik halen. Dit geldt niet voor zwangeren die vanwege een medische aandoening van de huisarts een uitnodiging voor de griepprik krijgen. 

• Hoeveel tijd moet er tussen het toedienen van Anti D en de griepprik zitten?

  Hier hoeft geen tijd tussen te zitten, dit mag op dezelfde dag gebeuren. 

• Hoeveel tijd moet er tussen het toedienen van de kinkhoestvaccinatie en de griepprik zitten?

  Beide vaccins mogen op hetzelfde moment worden toegediend, bij voorkeur in verschillende armen.  

• Hoeveel tijd moet er tussen het toedienen van de coronavaccinatie en de griepprik zitten?

  Beide vaccins mogen op hetzelfde moment worden toegediend, bij voorkeur in verschillende armen 

• Hoeveel tijd moet er tussen het toedienen van de herhaalprik corona en de griepprik zitten?

  Beide prikken mogen op hetzelfde moment worden toegediend, bij voorkeur in verschillende armen. 

• Mogen de drie vaccins (kinkhoestvaccinatie, herhaalprik corona en de griepprik) op dezelfde dag gegeven worden?

  Alle prikken mogen op dezelfde dag gegeven worden. 

• Heeft de griepprik invloed op de vruchtbaarheid?

  De griepprik heeft geen invloed op de vruchtbaarheid bij mannen en vrouwen. Mensen met een zwangerschapswens kunnen zich veilig laten vaccineren.  

• Heeft de griepprik invloed op de ivf-behandeling?

  De griepprik heeft geen invloed op ivf-behandeling en kan gehaald worden tijdens een ivf-traject.