Vroegsignalering, Leefstijl en Zwangerschap (Project)

Ieder kind verdient een gezonde start. Binnen de geboortezorg is er dan ook veel aandacht voor de leefstijlthema’s gezonde voeding, stoppen met roken en het gebruik van alcohol van (aanstaande) ouders. Als verloskundige heb je een belangrijke rol en kun je ouders hierbij adviseren. 

Toolboxen met hulpmiddelen

Om je hierbij (op weg) te helpen, vind je in onderstaande toolboxen hulpmiddelen voor zowel jezelf als voor je cliënten. Door te klikken op een toolbox, krijg je een pagina met een overzicht van alle hulpmiddelen (inclusief de links naar die hulpmiddelen) van de betreffende toolbox. De hulpmiddelen zijn door een aantal collega verloskundigen getest tijdens dit project. 

• Nationaal Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik

  De KNOV heeft in het kader van het Nationaal Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik beloofd zich in te zetten voor verbetering van vroegsignalering van alcoholproblemen. Met subsidie van het ministerie van VWS wordt het project ‘Vroegsignalering Leefstijl en Zwangerschap’ uitgevoerd. Daarin worden ook de thema's stoppen met roken en gezonde voeding meegenomen. Dit project wordt uitgevoerd onder leiding van de KNOV en in samenwerking met het Trimbos-instituut en het Voedingscentrum. Het doel van het project is vroegsignalering van leefstijl voor verloskundigen makkelijker te maken.

• Adviseren van (aanstaande) ouders over leefstijl

  Vroegtijdige informatie en ondersteuning aan (aanstaande) ouders over een gezonde leefstijl is van cruciaal belang om kinderen een gezonde start te geven. Als verloskundige heb je een belangrijke rol in het adviseren van (aanstaande) ouders op leefstijlthema’s zoals gezonde voeding, stoppen met roken en het gebruik van alcohol. Het project heeft de focus op het vroegsignaleren van alcoholgebruik vóór en tijdens de zwangerschap en in de periode van het geven van borstvoeding.

• Aansluiten bij wat verloskundigen nodig vinden

  Het project is gestart met een digitale vragenlijst. In deze vragenlijst is gevraagd wat verloskundigen als knelpunten ervaren in het bespreken van leefstijl met cliënten. Ook is gevraagd wat behoeften van verloskundigen zijn en waar kansen liggen. 335 verloskundigen hebben de moeite genomen om deze vragenlijst in te vullen. 

• Uitkomst verkenning en inzet in pilot

  Op basis van de uitkomst van de verkenning werden bestaande en nieuw te ontwikkelen producten ingezet in een pilot. De pilot van het project is in april 2021 van start gegaan bij acht verloskundigenpraktijken door middel van een kick-off. De producten kunnen verloskundigen ondersteunen in hun gesprekken over leefstijl. Daarnaast werd onderzocht hoe bestaand materiaal beter geïmplementeerd kan worden. 

• Toolboxen leefstijl en zwangerschap

  Er zijn al veel materialen rondom de leefstijlthema’s gezonde voeding, stoppen met roken en een alcoholvrije zwangerschap ontwikkeld. Het is duidelijk geworden dat het overzicht van deze beschikbare materialen nog ontbrak. Samen met het Voedingscentrum en het Trimbos-instituut, onze samenwerkingspartners in dit project, heeft de KNOV beschikbare materialen op het gebied van leefstijl en zwangerschap verzameld. Deze materialen dienen ter ondersteuning van een gesprek over de leefstijlthema’s en zijn opgenomen in een toolbox per leefstijlthema: Alcohol & zwangerschap, Roken & zwangerschap, Voeding & zwangerschap.

• Mijn nuchtere baby

  Als antwoord op de resultaten uit de behoeftepeiling van de zomer 2020 en op basis van de resultaten uit de pilot van het project Vroegsignalering Leefstijl en Zwangerschap, blijkt dat er behoefte is aan een laagdrempelig, digitaal hulpmiddel waarbij ook de sociale omgeving betrokken wordt. Vanuit de werkgroep Zwangeren van het project Samenwerkingsverband Vroegsignalering Alcohol hebben we samen met IkPas 'Mijn nuchtere baby' opgezet. 

  Zo werkt Mijn nuchtere baby

  Zwangeren kunnen zich inschrijven via mijnnuchterebaby.nl. Ze ontvangen dan twee keer per maand een nieuwsbrief met informatie over alcohol en zwangerschap. Ook hun partner, vrienden en familie kunnen zich inschrijven. Zij zijn een belangrijke ondersteunende factor voor de zwangere: fijn om een maatje te hebben die hen steunt tijdens de negen maanden. 

  De inhoud van de nieuwsbrieven is voor zowel de zwangeren als voor hun omgeving interessant, begrijpelijk en en daarmee laagdrempelig. Denk bijvoorbeeld aan recepten voor drankjes en gerechten zonder alcohol of de blog van een verloskundige. Inschrijving en deelname zijn gratis en na de bevalling meldt iedereen zich weer eenvoudig af. 

  Mijn nuchtere baby als hulpmiddel

  Voordelen van deelname aan Mijn nuchtere baby:

  • De sociale omgeving van de zwangere heeft de mogelijkheid om samen met de zwangere mee te doen. Het geeft de zwangere het gevoel dat ze er niet alleen voor staat en dat ze het samen doet.
  • Herkenbaarheid door en voor andere zwangeren die het ook lastig vinden: ze is niet de enige die tegen moeilijke situaties aanloopt.  
  • Zwangeren krijgen op een positieve manier informatie over de voordelen van het stoppen met alcohol tijdens de zwangerschap: voor henzelf én juist ook voor de ontwikkeling van een gezonde baby. 
  • Ze krijgen gratis recepten voor alcoholvrije cocktails en gerechten.

  Weggeefkaarten voor cliënten

  Om Mijn nuchtere baby extra onder de aandacht te brengen bij je cliënten, hebben we kaartjes ontwikkeld die je mee kunt geven aan cliënten. Als KNOV-lid heb je begin december 2021 een aantal exemplaren van ons ontvangen. Je kunt ze gratis bijbestellen tot juli 2022 door een e-mail te sturen naar leefstijl@knov.nl. Er is ook een digitale versie beschikbaar om bijvoorbeeld bij de zwangerschapmails te voegen.

  Over IkPas

  IkPas is een Nederlandse gezondheidscampagne waarbij verschillende organisaties zijn aangehaakt, zoals de GGD en verslavingszorginstellingen. Het doel van IkPas is bewustzijn creëren om wel of niet te drinken. Ze organiseren iedere maand een zogenaamde challenge waarvan de bekendste wellicht Dry January is. Voor de zwangeren is deze versie, Mijn nuchtere baby, speciaal ontwikkeld als hulpmiddel en dus niet als een challenge.

• Meer informatie

  Wil je meer informatie over het project? Stuur een mail naar Angelique Anderson, projectmanager aanderson@knov.nl.