Verloskundige Patricia Titulaer – van Ham werkt sinds dit jaar voor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als consultant ‘Prevention of Unsafe Abortion’. Hiervoor was zij voor de WHO werkzaam als ‘Maternal Health Officer’ in Sierra Leone.
Patricia vertelt over deze overstap: ‘De stap van maternale gezondheid naar abortus lijkt misschien niet voor de hand liggend, maar is het voor mij zeker wel. In de eerste plaats omdat onveilige abortus, zeker in ontwikkelingslanden, een enorme bijdrage levert aan de hoge moedersterfte. Maar even belangrijk is dat abortus een van de door de WHO geïdentificeerde ‘Essential Health Services’ is, waar iedereen recht op heeft en toegang tot zou moeten hebben. Voor mij persoonlijk is het juist dit element wat ik belangrijk en interessant vind. Het gaat namelijk veel verder dan enkel het ‘baas in eigen buik’-principe. Het gaat over de positie van de vrouw in de samenleving, het recht op zelfbeschikking, juist op seksueel en reproductief vlak.’
Werkzaamheden
‘We werken met landen om bijvoorbeeld nationale SRH-richtlijnen aan te passen aan de specifieke context van dat land, om nationaal beleid en programma’s omtrent contraceptie en veilige abortus op te zetten. En we doen onderzoek naar onder andere klinische zorg, gezondheidszorgsystemen en methodes om onveilige abortus te voorkomen. De WHO geeft advies omtrent beleid en klinische aspecten van gezondheidszorg, inclusief contraceptie om ongeplande zwangerschappen te voorkomen (hier begint het natuurlijk!), veilige abortus, en behandeling van complicaties als gevolg van onveilige abortus.
Ik houd me met name bezig met ‘medical abortion’, oftewel de abortuspil. De abortuspil is een ontzettend belangrijk middel om toegang tot veilige abortus voor veel vrouwen te vergroten. Bovendien geeft het vrouwen veel meer mogelijkheid tot zelfmanagement, wat natuurlijk weer belangrijk is om vrouwen te helpen in hun kracht te kunnen gaan staan.’
Veilige abortus
‘Abortus is veilig wanneer het wordt uitgevoerd met een veilige methode die past bij de termijn van de zwangerschap en wanneer de persoon die de abortus uitvoert de juiste competenties (skill, knowledge en behaviour) heeft. Barrières tot veilige abortus zijn restrictieve wetten, weinig aanbod van abortuszorg, hoge kosten, stigma, gezondheidswerkers die de zorg niet willen bieden en onnodige vereisten zoals verplichte wachttijden en verplichte counseling. Eigenlijk heeft elke vrouw met een ongewenste zwangerschap die geen tijdige toegang heeft tot veilige abortus risico op een onveilige abortus. Dit risico stijgt wanneer er geen of slechte toegang is tot contraceptie en veilige abortus niet of te weinig wordt aangeboden.’
Rol van verloskundigen bij abortus
‘De rol van verloskundigen in abortuszorg is in Nederland niet zo groot als in andere landen. Vaak beperkt dit zich tot counseling en support, en niet zozeer het werkelijk uitvoeren van de abortusprocedure, of het voorschrijven van de abortuspil. In veel, met name ontwikkelingslanden, is dit wel het geval. Simpelweg omdat er niemand anders is die het kan, maar ook omdat het bijvoorbeeld door de International Confederation of Midwives (ICM) beschouwd wordt als een basiscompetentie van verloskundigen. Ook de WHO stelt in hun guidelines dat het prima door verloskundigen of verpleegkundigen uitgevoerd kan worden.’
Eind juni is er door ZonMw een evaluatierapport over de Wet Afbreking Zwangerschap (Wafz) naar de Tweede Kamer gestuurd. Vanuit de KNOV hebben we in overleg met Rutgers een aantal punten uit de evaluatie meer kracht bijgezet. Rutgers maakt zich hard voor verbetering van keuzevrijheid en toegang tot abortuszorg. De KNOV heeft ervoor gezorgd dat verkenning van de rol die verloskundigen kunnen spelen in begeleiding bij onbedoelde zwangerschap in de reactie is opgenomen.