In de afgelopen maanden zijn we met verschillende stakeholders in gesprek geweest over de kwaliteitsverantwoording voor de basisechoscopie. Helaas komen we niet tot overeenstemming hierover op korte termijn. Daarom neemt de KNOV nu het besluit om per 1 januari 2026 een aantekening basisechoscopie te realiseren. Met deze aantekening geven we uitvoering aan de motie uit over de heropname van de basisechoscopie in het Kwaliteitsregister Verloskundigen.
Wat betekent een aantekening basisechoscopie?
Verloskundigen die geregistreerd staan in het Kwaliteitsregister kunnen een aantekening krijgen waarmee ze aantonen bekwaam te zijn in de basisechoscopie. Dit betreft alle echo’s die een verloskundige uitvoert in haar verloskundig werk en niet vallen onder de RIVM-screeningscriteria (ETSEO en TTSEO).
Eigen verklaring van bekwaamheid
Om in aanmerking te komen voor een aantekening basisechoscopie geeft een verloskundige een eigen verklaring van bekwaamheid af. Dit sluit aan op de verantwoordelijkheid die een verloskundige heeft vanuit de wet BIG. Bekwaamheid en dus bevoegdheid is niet geborgd in de opleiding tot verloskundige, hiervoor dien je een aanvullende opleiding te doen.
Na uitvoerig overleg met verloskundigen en stakeholders hebben we daarnaast besloten tot een herregistratie-eis van één hands-on training in twee jaar. Hoewel voor andere aantekeningen binnen het Kwaliteitsregister geen herregistratie-eisen gelden, verwachten we te weinig draagvlak voor een echoscopie-aantekening zonder dergelijke herregistratie-eis.
We kiezen er bewust voor om geen volumenormen en logboeken te hanteren. Tot op heden is geen bewijs dat deze vormen van kwaliteitscontrole daadwerkelijk bijdragen aan betere zorguitkomsten voor zwangeren en baby’s.
Kwaliteitsborging bij de eigen beroepsvereniging
In 2022 is het KNOV-echoregister onder druk van de zorgverzekeraars overgegaan naar de Beroepsvereniging Echoscopisten Nederland (BEN). Hierdoor is een unieke situatie ontstaan: de verloskundige moet zich in twee registers verantwoorden voor haar bekwaamheid en wordt vanuit de wet BIG, de IGJ en het tuchtrecht gecontroleerd. In tegenstelling tot niet-verloskundig echoscopisten, die enkel geregistreerd hoeven staan in het BEN-echoregister of artsen die enkel ingeschreven staan in hun specialistenregister.
Controle bekwaamheid verloskundigen en niet-verloskundige echoscopisten
De wet BIG schrijft voor dat de verloskundige zelf verantwoordelijk is om haar bekwaamheid te verkrijgen en te behouden. Verloskundigen kunnen hun bekwaamheid aantoonbaar maken door registratie in het Kwaliteitsregister Verloskundigen, waarin plek is om de bekwaamheid rond echoscopie te borgen. Door zichzelf te bekwamen in dergelijke differentiaties binnen het verloskundig vak kan zij haar rol als poortwachter uitvoeren.
Registratie in het BEN-echoregister is om deze redenen voor verloskundigen niet te verantwoorden. Het gaat immers om een extra controle, terwijl deze al bij wet geregeld is. Registratie in het BEN-echoregister met zwaardere kwaliteitseisen voor niet-verloskundig echoscopisten is in diezelfde lijn wél te verantwoorden, omdat zij geen BIG-registratie hebben en dus niet vanuit de wet gecontroleerd worden. Daarnaast vervullen niet-verloskundig echoscopisten de rol van uitvoerend professional in plaats van poortwachter. Daarbij past een eigen kwaliteitsregister bij de eigen beroepsvereniging.
Overleg BEN, ZN, Zorginstituut en KNOV
Op 15 september heeft het laatste overleg plaatsgevonden tussen de BEN, ZN, ZiN en de KNOV. We kijken terug op een goed gesprek, waarin het duidelijk werd dat de BEN en de KNOV een verschillend beeld hebben van wat kwaliteit inhoudt. Vanuit de KNOV bepleiten we dat kwaliteitsborging alleen waardevol is wanneer er aantoonbaar zinvolle eisen worden gesteld die ondergebracht zijn bij de eigen beroepsvereniging.
Zorgverzekeraars
Een klein aantal zorgverzekeraars erkent de aantekening basisechoscopie in het Kwaliteitsregister Verloskundigen van de KNOV al (A.S.R. en ONVZ). De meeste zorgverzekeraars doen dit nog niet. We roepen zorgverzekeraars daarom op om verloskundigen zelf de keuze te geven in welk kwaliteitsregister zij willen staan en beide registers te erkennen. We vertrouwen erop dat de zorgverzekeraars de ontstane situatie onderkennen en deze dwaling zullen herstellen.
Lange termijn
De KNOV gaat zich inspannen om het brede gesprek over kwaliteit en kwaliteitsborging op de agenda van de landelijke tafels te krijgen. Daarbij gaan wij uit van passende kwaliteit en passende verantwoording voor iedereen die werkzaam is in de geboortezorg.
Vervolg
De komende maanden treffen we de voorbereidingen om de aantekening beschikbaar te stellen. Daarnaast houden we contact met alle stakeholders en stellen hen op de hoogte. Eind dit jaar informeren we jullie over hoe je jezelf kunt aanmelden voor de aantekening.
Meer informatie
Heb je nog vragen? Neem dan contact op met onze Helpdesk: Mijn helpdesk - KNOV. We houden je via de nieuwsbrief op de hoogte van de ontwikkelingen.
Lees ook
- Stemuitslag Algemene Ledenvergadering 27 juni 2025
- Update Herziening Kwaliteitsregister Verloskundigen
- KNOV onderzoekt aantekening basisechoscopie in Kwaliteitsregister Verloskundigen
- Update: aantekening basisechoscopie in Kwaliteitsregister Verloskundigen
- KNOV in gesprek met BEN en ZN na motie ALV (9 juli 2025)
- Update: Voorbereiding vervolgoverleg 15-9 BEN en ZN