Q & A met betrekking tot vaccinatie

Hoeveel zwangeren zijn er tot nu toe gevaccineerd?

Informatie over het aantal gevaccineerde zwangeren is te vinden op de website van Centers for Disease Control and Prevention.

Dit zijn data vanuit de Verenigde Staten, waar voor het overgrote deel mRNA vaccins worden gebruikt.

Wat is er bekend over de effecten van een mRNA vaccin in de zwangerschap?

Na een mRNA-vaccinatie lijken zwangeren minder vaak een systemische reactie (koorts, rillingen en dergelijke) te vertonen op het vaccin dan niet-zwangeren. Wel lijken zwangeren wat vaker een lokale reactie (roodheid van de injectieplaats) te ervaren van het vaccin. De tot nu toe bekende zwangerschapsuitkomsten van gevaccineerde zwangeren lijken niet te verschillen ten opzichte van zwangeren van voor de COVID-19-pandemie. Deze informatie is gebaseerd op het eerste gepubliceerde rapport over mRNA vaccinatie tegen COVID-19 in de zwangerschap.

Wat is er bekend over de gevolgen van het doormaken van COVID-19 in de zwangerschap?

Het relatieve risico dat een zwangere met COVID-19 heeft om opgenomen te worden op een ic-afdeling is 3 maal hoger dan een voor een niet zwangere vrouw met COVID–19 van dezelfde leeftijdsgroep (95% betrouwbaarheidsinterval 1.6–5.7) (Zambrano, 2021).

De kans op een ic opname voor een zwangere vrouw met COVID-19, vergeleken met een zwangere vrouw zonder COVID-19 lijkt meer dan 18 maal zo groot (betrouwbaarheidsinterval: 18.58, 95% betrouwbaarheidsinterval 7.53 - 45.82) (Allotey, 2021).

Vrouwen met onderliggend lijden, een hoger BMI, van niet Westerse afkomst of ouder dan 35 jaar hebben meer kans op een IC-opname.

Ook het maternale sterfterisico lijkt verhoogd.

Voor zowel een IC-opname als voor maternale sterfte geldt dat de absolute aantallen klein zijn.

Bronnen

Update: Characteristics of Symptomatic Women of Reproductive Age with Laboratory-Confirmed SARS-CoV-2 Infection by Pregnancy Status — United States, January 22–October 3, 2020

Clinical manifestations, risk factors, and maternal and perinatal outcomes of coronavirus disease 2019 in pregnancy: living systematic review and meta-analysis

Zijn er onderzoeksgegevens bekend over vaccineren en borstvoeding?

Met betrekking tot het advies omtrent vaccineren refereren we aan het recente EMA-rapport (5.8.1) Hier wordt gesteld dat er geen bijzonder risico wordt verwacht bij borstvoeding (op basis van biologische plausibiliteit) voor mRNA-vaccins (Pfizer/Moderna).

Op welke bronnen is het advies van de landelijke werkgroep Corona onder leiding van de NVOG gebaseerd? (De KNOV is afgevaardigd met 2 verloskundigen in deze werkgroep)

• Registratie VS: aantal gevaccineerde zwangeren
V-safe COVID-19 Vaccine Pregnancy Registry
• Zwangerschapsuitkomsten na vaccinatie
  Preliminary Findings of mRNA Covid-19 Vaccine Safety in Pregnant Persons
• Zwangerschapsuitkomsten na het doormaken van COVID-19
  • Clinical manifestations, risk factors, and maternal and perinatal outcomes of coronavirus disease 2019 in pregnancy: living systematic review and meta-analysis
  • Update: Characteristics of Symptomatic Women of Reproductive Age with Laboratory-Confirmed SARS-CoV-2 Infection by Pregnancy Status — United States, January 22–October 3, 2020

Mag je als zwangere kiezen welk vaccin je toegediend krijgt?

Het advies is om zwangeren te vaccineren met een mRNA vaccin (Pfizer of Moderna). Dit is als een instructie doorgegeven aan de GGD's. Je mag een vaccinatie weigeren, maar je kunt niet kiezen met welk vaccin je wordt gevaccineerd.

Wanneer worden zwangeren opgeroepen voor vaccinatie?

Zwangeren krijgen op basis van leeftijd een oproep, en gaan mee in de vaccinatiestrategie met de groep 60-18 jaar zonder medisch risico. Naar alle waarschijnlijkheid wordt de groep 1982-2003 eind juni opgeroepen door de GGD.

Welk interval moet je aanhouden tussen een mRNA vaccinatie en de maternale kinkhoestvaccinatie en/of anti-D?

Het RIVM raadt aan om minstens 14 dagen tussen een mRNA vaccinatie en een andere vaccinatie te plannen. Omdat een mRNA vaccin geen verzwakt levend virus betreft, lijkt er geen rekening gehouden te moeten worden met de timing van de vaccinatie en het geven van anti-D.

Mag een zwangere gevaccineerd worden tegen COVID-19 in de zwangerschap?

Ja, de mulitdisciplinaire werkgroep Corona adviseert in het standpunt Vaccinatie tegen COVID-19 rondom kinderwens, zwangerschap en bevalling van 23 april 2021 om zwangeren zich te laten vaccineren met een mRNA vaccin (Pfizer of Moderna). Dit standpunt is herzien. Eerder werd nog geadviseerd alleen kwetsbare zwangeren zich te laten vaccineren, maar uit grootschalig onderzoek onder andere in de Verenigde Staten blijkt dat vaccinatie geen noemenswaardige bijwerkingen geeft.

Over welk vaccin gaat deze Q&A?

Deze Q&A gaat over de mRNA vaccinatie van Pfizer-BionTech en Moderna. Omdat het vaccin van AstraZeneca vanaf april 2021 alleen nog wordt gegeven aan personen van 60 jaar en ouder, is deze niet meegenomen in deze Q&A.

Gelden na vaccinatie de COVID-19 maatregelen nog?

Ook na vaccinatie gelden de huidige adviezen (1,5 meter maatregel, hygiëne, thuiswerken etc.) van de overheid. Ook de adviezen m.b.t. zorgverlening aan cliënten door verloskundigen, zoals beschreven in de routekaart, blijven gelden. We weten immers nog niet of mensen na vaccinatie alsnog besmet kunnen raken met het coronavirus en in welke mate zij dan besmettelijk zijn voor anderen. We blijven de routekaart met adviezen gebruiken, hierbij volgen we de risiconiveaus van de routekaart van de overheid. De verwachting is dat het risiconiveau bij meer vaccinaties en minder besmettingen zal dalen. Bij een daling van het risiconiveau is ook de verwachting dat het gebruik van voorzorgsmaatregelen (zoals PBM) zal afnemen.

Wat is de status van de vaccinaties? Gaat het om een experiment?

Het gaat niet om experiment, het heet Conditional marketing authorisation. Dit is legaal ondersteund en wordt enkel toegepast onder een aantal voorwaarden. De producent verbindt zich aan het blijvend verzamelen van data en het uitvoeren van analyses zodat voortschrijdend inzicht kan worden toegepast om al dan niet de autorisatie te bestendigen. De website van de EMA geeft ook onderaan duidelijke inzichten waarom en hoe het nu tijdens corona wordt toegepast. Het advies komt van het hoger gerechtshof (om zwangeren wel te vaccineren) en van het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA).

Als ik al een besmetting heb doorgemaakt/eerder positief getest ben op COVID-19 moet ik me dan nog laten vaccineren?

De Gezondheidsraad adviseert ook na een doorgemaakte besmetting te vaccineren, omdat herbesmetting mogelijk is.

In welk trimester mag ik gevaccineerd worden?

Hoewel bij voorkeur vaccinatie na het 1e trimester zal plaatsvinden vanwege de embryonale ontwikkeling, is er vooralsnog geen bezwaar tegen vaccinatie in het 1e trimester. De multidisciplinaire werkgroep COVID-19 & Zwangerschap neemt aan dat toediening in deze fase van de zwangerschap veilig is. Toekomstige studies moeten de veiligheid definitief bevestigen.

Kan vaccinatie plaatsvinden bij vrouwen die borstvoeding geven?

Vaccinatie kan plaatsvinden bij vrouwen die borstvoeding geven. Toekomstige studies moeten de veiligheid definitief bevestigen. Zie de volgende websites voor meer informatie:

• Stichting Lareb - Bijwerkingen coronavaccins
• LaLecheLeague -Covid-19 vaccinaties en borstvoeding

Wat verandert er in de zorgverlening m.b.t PBM en andere adviezen voor zorgverleners die ingeënt zijn?

Ook na vaccinatie is het advies om de algemene adviezen van de overheid te volgen en de maatregelen uit de KNOV-routekaart te blijven volgen. We weten immers nog niet of mensen na vaccinatie toch besmet kunnen raken met het coronavirus en in welke mate zij dan besmettelijk zijn voor anderen.

Als ik twijfel over vaccineren met wie kan ik dit dan overleggen?

Als je wordt uitgenodigd voor een vaccinatie door je werkgever dan kun je overleggen met je Arboarts. Als je wordt uitgenodigd door je huisarts kun je met hem/haar overleggen of met je behandelend specialist. Natuurlijk kun je ook altijd met je behandelend specialist én met je verloskundig zorgverlener (gynaecoloog of verloskundige) bespreken als je twijfelt over het vaccineren.

Mag ik als zwangere zorgverlener de vaccinatie weigeren?

Ja, iedereen, ook een zwangere vrouw, mag vaccinatie weigeren. Regelgeving rondom weigering is goed leesbaar uitgelegd door juristen van Eldermans en Geerts en te lezen via deze link: https://www.eldermans-geerts.nl/expertise/corona/faq-vaccinatieplicht-zorgverlener-corona/

Als ik niet gevaccineerd wil worden tijdens mijn zwangerschap, hoe kan ik het risico verminderen om besmet te raken met het coronavirus?

Om het risico op besmetting met het coronavirus te verkleinen, gelden de algemene adviezen:
Werk thuis, vermijd drukte, was je handen regelmatig, houd 1.5 m afstand, draag een mondkapje in overdekte ruimtes.

Veelgestelde juridische vragen

• FAQ Vaccinatieplicht zorgverlener corona
• Shared decision model ACOG

Mag ik gevaccineerd worden als ik een kinderwens heb? En hoe lang moet ik wachten met een zwangerschap na vaccinatie?

In de meeste bijsluiters van de vaccins staat dat een periode van 2 maanden tussen vaccinatie en conceptie wordt geadviseerd. Het standpunt van de werkgroep FMS wijkt hiervan af, hierin wordt aangegeven dat een zwangerschap niet uitgesteld hoeft te worden na vaccinatie. Toekomstige studies moeten de veiligheid definitief bevestigen.

Ik ben zorgverlener en wil niet gevaccineerd worden. Welke voorzorgsmaatregelen moet mijn werkgever nemen?

Eldermans en Geerts zeggen hierover: ‘De werkgever is verantwoordelijk voor het beschermen van de gezondheid van de werknemer. Deze moet helder formuleren op welke manier de gezondheid van de werknemer beschermd wordt en met welke middelen. Als een vaccinatie daarbij hoort en je wilt deze niet, dan mag je van de werkgever verwachten dat er andere passende werkzaamheden aangeboden worden. Dit geldt nu ook voor zwangeren die > 28 weken zwanger zijn en zich vanwege hun werkzaamheden niet aan de anderhalve meter maatregel kunnen houden.’

Zie ook: https://www.eldermans-geerts.nl/expertise/corona/faq-vaccinatieplicht-zorgverlener-corona/