Het onderzoeksprogramma Zwangerschap en Geboorte van ZonMw heeft als doel om de zorg rond zwangerschap en geboorte in Nederland te verbeteren. Het programma draagt via onderzoek en innovatie bij aan het terugdringen van vermijdbare sterfte en ziekte rond de geboorte (perinatale sterfte en morbiditeit). Goede zorg rond zwangerschap en geboorte is belangrijk omdat de gezondheid van pasgeborenen grote invloed heeft op de latere gezondheid.

Kennisinfrastructuur

Kennis delen en ontwikkelen is van belang voor het verbeteren van de geboortezorg. Het opzetten van een kennisinfrastructuur heeft daarom een centrale plaats in het programma. Dit stimuleert de gezamenlijke kennisontwikkeling en bevordert de samenwerking en (zorg)afstemming tussen de verschillende professionals in de keten. Ook wordt bekeken welke vernieuwingen (kosten)effectief zijn. Zo worden landelijk goede initiatieven ingevoerd.

Thema's onderzoek

De onderzoeksthema’s van het programma zijn:

• Aanpak oorzaken van perinatale en maternale sterfte en morbiditeit. Dit onderzoek resulteert in interventies voor de preventie, opsporing (risicoselectie en screening) en behandeling van deze belangrijkste oorzaken;
  
• Gezondheidsvoorlichting en gezondheidsbevordering voor, tijdens en na de zwangerschap;
  
• Risicoselectie en screening;
  
• Organisatie van zorg.

Een Regionaal Consortium bestaat uit de bestaande verloskundige samenwerkingsverbanden rondom de tien perinatale centra. Veel van de samenwerkingsverbanden zijn al verbonden met de perinatale centra door de perinatale audit.

Overzicht van projecten van de regionale consortia

• Regionaal Consortium (196 KB)

Landelijke studies

Naast de vorming van regionale consortia zijn twee landelijke onderzoeksprojecten opgezet: de IRIS studie en de evaluatie van geboortecentra.

• The IUGR risk selection study (IRIS Study) evalueert de klinische- en kosteneffectiviteit van routinematige echoscopie in het derde trimester. Door groeiachterstand eerder op te sporen zou sterfte of ernstige ziekte bij het kind voorkomen kunnen worden. Maar meer echo’s kan ook leiden tot ongerustheid, meer interventies en hogere kosten. Dit wordt in 60 eerstelijns praktijken onderzocht.

• Geboortecentra zijn heel divers en er is geen inzicht in de bijdrage die geboortecentra leveren aan de kwaliteit van de verloskundige zorg. Deze evaluatiestudie bestudeert het effect van geboortecentra op de gezondheidsuitkomsten van moeder en kind, kosteneffectiviteit en ervaringen van vrouwen en zorgverleners. De studie moet leiden tot aanbevelingen voor verdere implementatie.

Preconceptiezorg

Zes projecten over preconceptiezorg gaan van start. Deze richten zich op het versterken van het gebruik van kennis op dit gebied. Zo ook op het vergroten van het bereik van preconceptiezorg onder professionals en aanstaande zwangeren en hun partner. De projecten zijn:

• Preconceptioneel dragerschaponderzoek Op Maat (POM): Verdere ontwikkeling en evaluatie van genetisch dragerschaponderzoek in specifieke risicogroepen.

• Ontwikkelen van strategieën ter bevordering van bereik en persoonlijke relevantie van PCZ bij toekomstige ouders in de regio Leiden.

• Preconceptiezorg innovatie: ontwikkeling en effectiviteit van een interactief leefstijlprogramma op de smartphone.

• Ethische kwesties in de preconceptiezorg: E-health, (niet-) directieve counseling, nudging, en professionele verantwoordelijkheid.

• Effectieve preconceptiezorg voor vrouwen met lage gezondheidsvaardigheden.

• Afstemmen van preconceptiezorg op de behoeften van aanstaande ouders en de mogelijkheden van zorgverleners.