Vorige maand deed Erna Kerkhof haar verhaal over het Twinning project en de positieve uitwerking daarvan in haar eigen werk(omgeving). Nu is het woord aan Bernice Engeltjes, over wat Twinning voor haar betekent.
Dit is Bernice, in het kort dan
Verloskundige met veel ervaring in het werken in het ziekenhuis, hogeschooldocent, trainer/coach voor o.a. verloskunde, promovenda op het gebied van verloskundige triage én dus ook projectteamlid van Twinning. Net zoals Erna begeleidt ze de Twins.
Over steun & toeverlaat, eervol & dierbaar en vertrouwen
De kracht van continuïteit van zorg bij bevallingen ervaar ik afgelopen jaren veelal vanaf de zijlijn. Want als docent en promovenda is het begeleiden van een partus niet meer dagelijkse kost. Als steun en toeverlaat word ik nog wel regelmatig gevraagd aanwezig te zijn bij bevallingen van vriendinnen en familie. Het is eervol en dierbaar om gevraagd te worden.
Het vertrouwen krijgen om aanwezig te zijn op het moment waarop iemand zich letterlijk en figuurlijk blootgeeft, vraagt om vooraf te investeren in teambuilding met de zwangere vriendin en haar partner en op het moment suprême samen met de zorgprofessionals één team te vormen. Zo worden de barende, de partner, ikzelf én de zorgprofessional(s) samen één geheel en zorgen we als team voor een goede start van het nieuwe leven en het creëren van een fijne ervaring.
Ik sta aan de zijlijn en aanschouw en voel de kracht van (dis)continuïteit van zorg
Antenataal zijn de ervaringen het meest opvallend als het vriendinnen betreffen die niet werkzaam zijn binnen de verloskunde. Dan krijg je een goede reflectie op het eigen vakgebied: er wordt niet altijd begrepen waarom dingen gaan zoals ze gaan, waarom er overdrachtsmomenten zijn, waarom dingen dubbel plaatsvinden, waarom sommige dingen standaard niet worden gedaan/niet worden aangeboden en andere juist wel standaard zijn en worden gebracht als de norm. En ook waarom de mogelijkheid niet bestaat om échte keuzevrijheid te hebben om in het ziekenhuis te bevallen als je dat graag wilt in plaats van dat je wordt bestempeld als een angstige zwangere die haar eigen lijf niet vertrouwt.
Goede en wezenlijke vragen om ook eens aan jezelf te stellen als je naar het huidige verloskundige systeem kijkt.
Inzoomend op de (dis)continuïteit van zorgverleners
Het Twinning project Buiten de Lijnen gaat over verloskundige zorg over de lijnen heen. Zeer recent deed ik een ervaring op die ik graag met jullie deel.
Wederom was ik gevraagd aanwezig te zijn bij een bevalling en de wens was om thuis te bevallen. Een goede voorbereiding volgde en toen bij 40+4 weken de weeën spontaan begonnen was er echt een hallelujastemming! Mooi beheerst weeën opvangen en ondertussen wachten op de eigen verloskundige die vast stond. Dat was niet erg, want door mijn aanwezigheid konden we wachten. Toen ze kwam was er rust en ruimte maar ook een beetje stress over mijn aanwezigheid, want ik moest niet denken dat ik beslissingen mocht nemen. Aangezien ik me altijd schik naar de wensen van de verloskundige van dienst, heb ik alle ruimte gegeven.
Geen teamgevoel maar een ‘wij en zij-gevoel’
Toen de bevalling na 18 uur niet vorderende en er werd voorgesteld tot het overdragen van zorg richting het ziekenhuis, merkte ik iets geks: er werd een negatief beeld over het ziekenhuis geschetst waarbij ook werd gezegd dat je daar goed voor jezelf op moet komen. Er werd niet gesproken vanuit een teamgevoel maar in termen van wij en zij. Er werden medische zaken besproken die in werkelijkheid niet altijd zo gaan en/of verschillen per ziekenhuis.
Vooraf zelf een kijkje nemen in het ziekenhuis
Ik vroeg me af waar deze informatie op was gebaseerd en onderbrak het gesprek. De argumenten waren gebaseerd op verhalen van andere zwangeren. Jammer dat nooit de tijd was genomen om eens zelf de verloskundigen in het ziekenhuis te bezoeken, want veel handelingen liggen aan de context en/of aan de zorgverlener en vinden niet altijd automatisch op een bepaalde manier plaats. Ook jammer was dat er al van alles was uitgelegd terwijl uiteindelijk bleek dat er geen ruimte was in de ziekenhuizen in de regio. En het ziekenhuis dat uiteindelijk wel plek had, was 5 kwartier rijden en daar gold een ander beleid.
Verwarring, vertraging, wantrouwen en gebrek aan continuïteit
Het geschetste, niet overeenstemmende beleid van de verloskundige thuis met het wel voorgestelde beleid van een ziekenhuis gaf verwarring, vertraging en ook wantrouwen. Door bepaalde geruststelling en het overblijven van de enige mogelijke optie, werd het nieuwe beleid geaccepteerd. Toezeggingen werden gedaan, maar die werden helaas in de nacht door de volgende klinische collega niet overgenomen. Dus wederom een gebrek aan continuïteit.
Eenrichtingscommunicatie in plaats van een dialoog
De volgende ochtend was er helaas geen plek meer in het ziekenhuis en werd wederom verwezen naar een ander ziekenhuis. De huidige geboortegolf maakt dat er zo’n groot capaciteitsprobleem is dat de zwangere telkens opnieuw moet wennen aan de wijze waarop ze behandeld wordt. Er is begrip voor de drukte in het ziekenhuis, maar de eenrichtingscommunicatie over het huidige beleid zonder enige ruimte voor reflectie/inspraak van de zwangere en/of haar partner is onwenselijk.
Eind goed al goed: toch nog een fijne ervaring
Gelukkig werd deze bevalling afgesloten met nieuwe ervaringen waarbij toch ruimte was voor de wensen van de zwangere vrouw en haar partner. Door het meedenken en het geven van goede uitleg bij de noodzakelijke medische zorg die nodig was waarbij ook de wensen van de zwangere werden meegenomen, ontstond er weer een teamgevoel. En dan lijkt het voor de zwangere weer bijna alsof ze thuis is ondanks dat ze aan alle toeters en bellen ligt in een ziekenhuis.
De uitkomst van dit deel van de zorg is medisch gezien niet de beste, maar door de benadering van het gehele team wordt het achteraf toch als een fijn onderdeel van de bevalling ervaren waardoor er ook positief op wordt teruggekeken.
Juist het communiceren vanuit een team is belangrijk
Dat weten we vanuit de wetenschappelijke literatuur. En dat terwijl momenteel de continuïteit van zorgverleners, van beleid en van plaats ver te zoeken zijn. Elkaar ondersteunen, positief bekrachtigen in wat een ander kan en ook doorgaan met het voorgestelde beleid is wenselijk om vertrouwen te krijgen/behouden van de zwangere vrouw en haar partner.
Internationale ervaringen geven ook inzicht in beperkingen van ons unieke Nederlandse systeem
Ons systeem heeft keuzevrijheid, maar kent ook beperkingen: door gebrek aan capaciteit en door de manier waarop het systeem is ingericht. De vrijheid is beperkt door grenzen in het systeem, grenzen door gebrek aan capaciteit, de grenzen in competenties en de grenzen aan wet- en regelgeving. Buiten onze landsgrenzen zijn er juist met name binnen de ziekenhuizen veel meer mogelijkheden voor de verloskundigen.
Een holistische begeleiding door verloskundigen aan vrouwen in de vruchtbare periode in het leven is groter. Waarbij verloskundigen, in plaats van het systeem, meer leiding geven aan de verloskundige organisatie in het ziekenhuis. En dat de verloskundige en niet het systeem bepaalt hoe we de zorg als verloskundigen werkzaam in de eerst-, tweede- en derdelijn elke dag het beste kunnen inrichten.
We mogen trots zijn op de verloskundige zorg in ons eigen land
Deze inzichten werden opnieuw bekrachtigd toen we afgelopen november met de Twins in Denemarken waren. We ervaarden met elkaar dat we best trots mogen zijn op wat we hebben in Nederland, maar dat meer positieve bekrachtiging van de diverse verloskundigen kan helpen. We hebben elkaar allemaal nodig om alle zwangere vrouwen de juiste zorg te bieden. Dat betekent dat je soms beter kan overdragen naar een collega die ook verloskundige is en ook het beste voor heeft met de zwangere vrouw.
Een bijzonder voorrecht om Twins te begeleiden
En deze drive zie ik ook zo terug bij alle Twins. Het begeleiden van de Twins is een bijzondere ervaring omdat hier geen vaste functieomschrijving voor is. Net zoals het vak verloskunde geldt ook hier: meeveren met de behoefte van het individu en het Twin-koppel in afstemming met de kaders van de organisatie. Het voelt als een voorrecht om aanwezig te zijn bij dit project, omdat je zowel op persoonlijk vlak mensen ziet groeien en ook Twin-koppels nader tot elkaar ziet komen. Elk op eigen wijze en daarvoor respect hebbend en stimulerend tot verdere ontwikkeling. Dat is wat ik zie als mijn belangrijkste taak.
Verloskundigen zijn net mensen
In de dagelijkse praktijk zijn we als verloskundigen vaak erg kritisch en weten we vooral wat we zelf en wat de ander niet goed doet. En pas dán zoeken we elkaar op om hierover te praten. Juist eerst een vertrouwensbasis creëren wordt vaak overgeslagen en dat is juist wat we willen bewerkstelligen bij onze Twins. Eerst de basis leggen door kennis te maken met elkaar, elkaars waarden en normen verkennen en inzicht krijgen in elkaars drijfveren voor hetzelfde vak. En juist dát gun je alle verloskundigen werkzaam in de lijnen en in alle regio’s.
Het gezelschap tijdens de reis is belangrijker dan de reis zelf
En daarom kijk ik nog meer uit naar komend jaar, want ik kan me voorstellen dat ook onze Twin-koppels moeten blijven werken om samen een team te blijven om uiteindelijk tot een mooi resultaat te komen. Daarbij wil ik ze meegeven dat het behalen van het einddoel niet altijd het belangrijkste is in het leven. Het gezelschap onderweg is dat des te meer. En zo hoop ik ook dat we onze aanwezigheid tijdens een bevalling belangrijker maken.
Er ‘echt’ zijn voor de barende vrouw is essentieel. Jij als verloskundige bent het gezelschap waarop ze wil vertrouwen dus jouw continue aanwezigheid is belangrijk.