Reactie KNOV op coalitieakkoord

20 december 2021

Met belangstelling keek de KNOV uit naar het nieuwe coalitieakkoord voor de komende jaren. De partijen van VVD, D66, CDA en CU hebben hun akkoord op woensdagmiddag 15 december gepresenteerd. De KNOV heeft de hoofdpunten voor verloskundigen en de geboortezorg op een rij gezet. We zien meer dan voldoende aanknopingspunten met bijvoorbeeld onze inzet op sociale verloskunde, en tegelijkertijd aandachtspunten als het gaat om werkdruk en werkplezier. Hetgeen in deze coronatijd extra van belang is ook voor verloskundigen in de ziekenhuizen.

Passende zorg
De KNOV onderschrijft de inzet op passende zorg en daarbij de juiste zorg op de juiste plek. Verloskundigen, ongeacht de setting waarin zij werken spelen een cruciale rol vanaf kinderwens tot zwangerschap, geboorte en de eerste periode daarna. De beroepsgroep kan nog meer impact hebben in de signalering en preventie, en vooral in het bieden van continuïteit en integraliteit van zorg. Zo kan er ook onnodige, dure, acute en medische zorg worden voorkomen.

Bekostiging
In algemene zin wordt in het coalitieakkoord de integrale benadering voor zwangerschap, abortuszorg en geboorte benadrukt. Maar de precieze bekostiging hiervan niet. De KNOV wil de monodisciplinaire bekostiging doorontwikkelen gericht op samenwerking en continuïteit van zorg door de verloskundige en is tegen het omzetten van het lopende experiment integrale bekostiging naar regulier. Hierover gaan we graag in gesprek met de nieuwe minister en met de woordvoerders in de Tweede Kamer. Wat ons betreft doen de integrale geboorteorganisaties (IGO's) goed werk, en kunnen zij het beste door onder de huidige bekostiging. Bij de zorg rondom zwangerschap en geboorte zijn volgens het regeerakkoord de gezondheid van vrouw en kind, autonomie van de vrouw en passende zorg en voorlichting leidend. Dit sluit naadloos aan bij de visie 2030 van de KNOV. Waarbij we wel graag nog meer aandacht zouden zien voor de postnatale zorg.

Kansrijke start
De komende jaren willen de vier politieke partijen net als de KNOV integrale ondersteuning bij de zwangerschap, en een goede start voor kinderen voor elkaar krijgen. We zijn dus blij met de uitbreiding van het programma Kansrijke Start naar álle gemeenten. Waarbij de sleutelrol van verloskundigen in de zorg voor hun cliënten nadrukkelijk in alle gemeenten meegenomen zou moeten worden. De KNOV werkt hier ook al concreet aan in een project. Ook wordt ingezet op het voorkomen van onbedoelde en ongewenste zwangerschappen. Daarbij willen ze toegankelijke abortuszorg garanderen en een inspanning om vanwege de impact die een abortus kan hebben, de (na)zorg te verbeteren en het aantal (herhaal)abortussen te verminderen. Ook hierin speelt de verloskundige een belangrijke rol.

Organisatiegraad
Verder valt op dat het nieuwe kabinet via regiobeelden naar de organisatie van de acute zorg wil kijken. Ze willen de organisatiegraad in de basiszorg versterken, en breed inzetten op passende zorg. Het volgende is opgenomen: “Het betekent ook dat zorg gericht is op gezondheid, functioneren en kwaliteit van leven; dat zorg samen met patiënt en professional tot stand komt en dat zorg op de juiste plek geleverd wordt. Zorg die vaak voorkomt en niet complex is, is voor iedereen dichtbij beschikbaar, terwijl complexe zorg die weinig voorkomt gespecialiseerd is.”

Randvoorwaarden invullen
Volgens de KNOV is het dan wel van belang dat de randvoorwaarden voor het verbeteren van kwaliteit, waaronder tijd, ruimte en mogelijkheden, worden ingevuld. Denk aan het uitvoeren van bepaalde handelingen die prima in de eerste lijn kunnen plaatsvinden, zoals het antenataal CTG, Foley of het inzetten van lachgas als pijnbestrijding en het investeren in continuïteit van zorg door verloskundigen dat op de lange termijn ook nog eens kostenbesparend is.

Zzp’ers en waarnemers
Er verandert ook iets voor de zelfstandig verloskundigen en de waarnemers (zie Punten uit het regeerakkoord). De KNOV zal in 2022 ook hier aandacht voor hebben.

Punten uit het regeerakkoord

De niet-invasieve prenatale test (NIPT) en 20-wekenecho voor alle vrouwen worden zonder kosten beschikbaar gesteld. Onderdeel van de prenatale screenings is voldoende tijd voor ‘counseling’, reflectie en voorlichting over de mogelijkheden van leven met een beperking.
Er wordt gezorgd voor betere bekendheid met en toegang tot zorg voor zieke of vroeggeboren baby’s en ondersteunen onderzoek ter verbetering van neonatologische zorg.
In elke gemeente wordt het programma Kansrijke Start ingevoerd. Zo worden vrouwen en pasgeborenen ondersteund bij de eerste 1000 dagen die cruciaal zijn voor gezondheid, welzijn en latere ontwikkeling.
De rol van de huisarts rondom zwangerschap wordt versterkt, zodat deze extra ondersteuning kan bieden aan zwangere vrouwen juist ook in een kwetsbare situatie.
Jongeren, jongvolwassenen evenals vrouwen in een kwetsbare situatie wordt seksuele voorlichting aangeboden met aandacht voor veilige seks, wederzijdse instemming en de gevolgen en mogelijkheden bij (ongewenste en onbedoelde) zwangerschappen.
Het inzicht in de reden voor abortussen wordt verbeterd, zodat er samen met maatschappelijke organisaties, passende voorlichting en ondersteuning geboden kan worden waardoor we het aantal ongewenste en onbedoelde zwangerschappen en (herhaalde) abortussen verminderd. Daartoe wordt de anticonceptie gratis en toegankelijk beschikbaar voor kwetsbare groepen.
Aanhangige initiatiefvoorstellen van wet tot wijziging van de Wet afbreking zwangerschap (Wafz), nl. het voorstel tot wijziging van de Wafz in verband met het verbeteren van de informatieverstrekking en de ondersteuning aan ongewenst zwangere vrouwen (35338), het voorstel tot wijziging van de Wafz alsmede enkele andere wetten in verband met de legale medicamenteuze afbreking van de zwangerschap via de huisarts (34891) en het voorstel tot wijziging van de Wafz in verband met het afschaffen van de verplichte minimale beraadtermijn voor de afbreking van zwangerschappen (35737), zijn een persoonlijke afweging voor Kamerleden.
Verbeteren van de nazorg aan vrouwen die kiezen voor zwangerschapsafbreking, het afstaan van een kind ter adoptie, pleegzorg of bevallen onder geheimhouding.

Ten aanzien van het gezondheidsstelsel is onder meer opgenomen:

Passende zorg is de norm. Dat betekent dat zorg bewezen effectief is en we overbehandeling voorkomen. Het betekent ook dat zorg gericht is op gezondheid, functioneren en kwaliteit van leven; dat zorg samen met patiënt en professional tot stand komt en dat zorg op de juiste plek geleverd wordt. Zorg die vaak voorkomt en niet complex is, is voor iedereen dichtbij beschikbaar, terwijl complexe zorg die weinig voorkomt gespecialiseerd is. We stellen toezichthouders en uitvoerders in staat hier adequaat op te sturen. We verbeteren en verbreden de toets op het basispakket op basis van een kader voor passende zorg. (…) Passende zorg betekent dat de tweede lijn dezelfde zorg niet voor een hoger tarief kan declareren maar ook dat de rol van huisartsen versterkt wordt en zij voldoende tijd en capaciteit hebben.
De planbare en acute zorg moet toekomstbestendig gemaakt worden. Aan de hand van de juiste zorg op de juiste plek vragen wij de Nationale Zorgautoriteit (NZa) regiobeelden op te stellen, die kunnen leiden tot een herschikking van het zorglandschap waarbij een integraal aanbod en passende zorg over domeinen heen voor iedereen in Nederland ongeacht woonplaats de normen zijn.
Iedereen blijft eigenaar van de eigen gezondheidsgegevens. Gegevens- en data- uitwisseling tussen patiënt/cliënt en aanbieder en aanbieders onderling wordt, conform privacywetgeving, verbeterd waarbij uniformiteit noodzakelijk is. Een goed functionerende persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) voor patiënten/cliënten is het einddoel.
Een contract vormt de basis voor aanbieders en verzekeraars om afspraken te maken over passende zorg, betaalbaarheid en doelmatigheid. Daarom verbeteren we het contracteerproces.

Ten aanzien van preventie, sport en bewegen is onder meer opgenomen:

We willen meer aandacht voor preventie en een gezonde levensstijl van jongs af aan. Kinderen die ongezond opgroeien staan veelal op een achterstand. Vermijdbare gezondheidsverschillen pakken we daarom aan. We zetten de doelen van het Preventieakkoord door, met als doel een gezonde generatie in 2040 met een focus op de jeugd door sport, voeding en bewegen. Dit vraagt een brede aanpak, met stimulering van gezonde keuzes en ontmoedigen van ongezonde keuzes, zonder mensen in hun vrijheid te beperken.

Uit de budgettaire bijlage:

Met alle zorgsectoren in de Zvw wordt een integraal hoofdlijnenakkoord afgesloten voor de periode vanaf 2023 (de huidige akkoorden lopen tot en met 2022). Hierin worden afspraken gemaakt over zorginhoud en de budgettaire kaders. De zorginhoudelijke afspraken zien in ieder geval op het substantieel terugdringen van regeldruk, verminderen van ongecontracteerde zorg, substitutie, samenwerking en gepast gebruik.
De organisatiegraad in de basiszorg wordt versterkt met een programma voor de (door)ontwikkeling van lokale en regionale nulde- en eerstelijnsorganisaties. Er wordt ingezet op betere samenwerking juist ook in aansluiting met het sociaal domein. Daarnaast wordt een landelijke expertisestructuur ingericht om de basiszorg te ondersteunen met informatie en advies. Deze versterking ondersteunt de afspraken in het Integraal Zorgakkoord. Daarom worden extra middelen gereserveerd t/m 2026.
Voor het Preventieakkoord wordt t/m 2025 jaarlijks 60 miljoen euro gereserveerd.
Het bestaande programma Kansrijke start wordt in elke gemeente ingevoerd. Hiervoor wordt 23 miljoen euro structureel extra beschikbaar gesteld vanaf 2023.
Voor de subsidieregeling NIPT komt jaarlijks 38 miljoen euro structureel beschikbaar, zodat UMC’s in staat worden gesteld om de NIPT uit te voeren.

Specifiek voor zzp’ers en waarnemers

Helderheid voor zelfstandigen. Echte zelfstandigen worden ondersteund en ondernemerschap wordt gestimuleerd. De verdere ontwikkeling van een webmodule kan bijdragen aan het vooraf verkrijgen van zekerheid voor zzp-ers over de aard van de arbeidsrelatie. Schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan door betere publiekrechtelijke handhaving in het geval van het vermoeden van werknemerschap. Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen, die zo wordt vormgegeven dat oneerlijke concurrentie en te grote inkomensrisico’s voor individuen worden voorkomen. Hiermee houden we rekening met de randvoorwaarden uit het pensioenakkoord. De zelfstandigenaftrek wordt vanaf 2023 met stappen van 650 euro teruggebracht tot 1200 euro in 2030. Zelfstandigen worden gedurende de kabinetsperiode gecompenseerd via de verhoging van de arbeidskorting.

Vragen of ideeën

Heb je hier vragen over of ideeën bij? Stel ze en geef deze door via de Helpdesk via MijnKNOV.